สภาพทั่วไป และข้อมูลพื้นฐาน

ด้านกายภาพ

• ขนาดและที่ตั้ง
  เทศบาลตำบลโพนทองตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดกาฬสินธุ์  ห่างจากที่ว่าการอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ 7  กิโลเมตร มีเนื้อที่ทั้งหมดของตำบลโพนทอง 26.28 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 16,425 ไร่  มีอาณาเขตติดกับตำบลข้างเคียงดังนี้
  • ทิศเหนือ   จดตำบลหนองกุง และตำบลไผ่ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์
  • ทิศใต้ จดเขตตำบลเหนือ และเทศบาลเมืองกาฬสินธุ์
  • ทิศตะวันออก จดตำบลตำบลไผ่ และตำบลเหนือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์
  • ทิศตะวันตก  จดตำบลลำพาน และตำบลหนองกุง อำเภอเมืองกาฬสินธุ์

ลักษณะภูมิประเทศ

• ตำบลโพนทอง  มีลักษณะภูมิประเทศเป็น
  • ที่ราบสูง ได้แก่บ้าน โคกน้ำเกลี้ยง ม.3, ม.10บ้านมอดินแดง  หมู่ที่ 8 บ้านห้วยสีทน    หมู่ที่ 6
  • ที่ราบลุ่มมีน้ำขัง ได้แก่บ้านหามแห  หมู่ที่1 ,ม. 9 บ้านโพนทอง หมู่ที่ 2 , ม.7 บ้านหนองบัว  หมู่ที่ 4 ,ม.5

การเมืองการปกครอง

• การเมือง
  • ตำบลโพนทองแบ่งเขตการเลือกตั้งเป็น 2เขต  มีสมาชิกสภาเทศบาลตำบลโพนทองทั้งสิ้น  จำนวน  12คน  (เขตละ 6 คน)
• การปกครอง
  • ตำบลโพนทองแบ่งการปกครองออกเป็น  10หมู่บ้าน  2,353  ครัวเรือน
• การปกครองส่วนท้องถิ่น
  • มีเทศบาลตำบลโพนทองเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ที่เป็น เทศบาลขนาดกลาง

สภาพทางสังคม

• ประชากร
  • จากข้อมูลสำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง การตรวจสอบบ้านจากทะเบียนบ้าน  เดือนเมษายน   2559  ตำบลโพนทองมีประชากรทั้งสิ้น 6,495คน  แยกเป็นชาย   3,173  คน    คิดเป็นร้อยละ 48.85   หญิง  3,322 คน   คิดเป็นร้อยละ  51.15  หมู่บ้านที่มีประชากรมากที่สุด ได้แก่  บ้านห้วยสีทน  หมู่ที่  6 หมู่บ้านที่มีประชากรน้อยที่สุด  ได้แก่   บ้านโคกน้ำเกลี้ยง   หมู่ที่ 10
    ครัวเรือนและประชากร   แยกตามหมู่บ้านมีดังต่อไปนี้

การศึกษา

• การศึกษาภาคบังคับได้ขยายไปทั่วถึงทั้งตำบล โดยในตำบลมีโรงเรียนประถม  จำนวน  3  แห่ง  คือ
  • โรงเรียนหามแหโพนทองวิทยาคม
  • โรงเรียนบ้านโคกน้ำเกลี้ยงวิทยาคม
  • โรงเรียนหนองบัวราษฎร์นิยม
  • ส่วนการศึกษานอกระบบโรงเรียนมีการส่งเสริมการศึกษา ผู้ใหญ่โดยมีศูนย์การเรียนรู้ชุมชนที่บ้านหามแห  หมู่ที่   1

การศาสนา

• ประชากรส่วนใหญ่ในตำบลโพนทองนับถือศาสนาพุทธ  มีวัด จำนวน 6 วัด  คือ
  • วัดสุมังคลาราม หมู่   1
  • วัดวนสันติการาม หมู่   3
  • วัดสว่างประทุม หมู่   4 , 5
  • วัดห้วยสีทน หมู่  6
  • วัดวัดสุวรรณาราม หมู่ 2 , 7
  • วัดประชาสามัคคี หมู่ 8
  • สำนักสงฆ์บ้านหามแห  หมู่   9
  • สำนักสงฆ์บ้านโคกน้ำเกลี้ยงหมู่  3

การสาธารณสุข

• การดำเนินการด้านสาธารณสุข  มีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโพนทองจำนวน 1  แห่งที่ให้บริการในตำบล และศูนย์ปฏิบัติการของสถานีอนามัย(สุขศาลา) จำนวน  10  แห่ง

สภาพทางเศรษฐกิจ

• สภาพเศรษฐกิจทั่วไป
  • สภาพเศรษฐกิจทั่วไปของตำบลโพนทอง การผลิตภาคเกษตรกรรมลดลงจาก  ปีก่อนเนื่องจากเขตพื้นที่ของตำบลซึ่งมีแนวเขตติดกับเขตเทศบาลเมืองกาฬสินธุ์  มีการขยายที่อยู่อาศัยเพิ่มมากขึ้นทำให้พื้นที่ในการทำการเกษตรลดลง  และมีการซื้อขายที่จากเกษตรกรเพื่อเกร็งกำไร  ทำให้การทำการเกษตรน้อยลง  มีการก่อสร้างส่วนราชการ  บริษัทเอกชน  โรงแรมในเขตพื้นที่ของตำบลมากขึ้น
    
• การเกษตรกรรม    ตำบลโพนทองมีพื้นที่เกษตรกรรมแยกเป็นหมู่บ้านดังนี้ (ข้อมูล ณ เดือนกันยายน 2561)

• ทรัพยากรป่าไม้
  • มีป่าไม้ที่อยู่ในที่สาธารณประโยชน์ที่ชาวบ้านร่วมกันรักษาไว้ ได้แก่
    • ดอนเจ้าปู่ หมู่ที่   1  จำนวน 37 ไร่
    • ดอนเจ้าปู่ หมู่ที่   3  จำนวน  3 งาน
    • ดอนเจ้าปู่ หมู่ที่   8  จำนวน 12 ไร่
  • ทรัพยากรน้ำ
    • แหล่งน้ำธรรมชาติ  ได้แก่
      • กุดยาง หมู่ 4 จำนวน  18 ไร่
      • กุดเชือก หมู่ 4  จำนวน 19 ไร่
      • กุดตาคำ หมู่ 4  จำนวน 9 ไร่
      • กุดตาอ่อน หมู่ 4  จำนวน 7 ไร่
      • หนองบัวน้อย หมู่ 4 จำนวน 10 ไร่
      • หนองบัวใหญ่ หมู่ 4 จำนวน 10 ไร่
      • หนองอีหล่ม หมู่  4  จำนวน 30  ไร่
      • หนองอีคูณ หมู่ 4 จำนวน 33  ไร่
      • ห้วยหมากกล้วย  หมู่ 3  จำนวน  62  ไร่
    • แหล่งน้ำเพื่อการชลประทาน ได้แก่
      • หนองส่างช้าง หมู่ 1   จำนวน 2  ไร่
      • หนองโปร่ง  หมู่  1 จำนวน  8  ไร่
      • หนองหามแห  หมู่  1  จำนวน  5  ไร่
      • หนองหัวเห็น หมู่ 2  จำนวน 11 ไร่
      • ห้วยสีทน หมู่  6  จำนวน  1,112  ไร่
      • หนองแล้ง  หมู่  8  จำนวน  18  ไร่

ระบบเศรษฐกิจ

• การเกษตร ประชากรในเขตเทศบาลตำบลโพนทองส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก  การพาณิชย์ รับจ้างรับราชการ และอื่นๆ รองลงมาตามลำดับ พืชผลทางการเกษตรที่ปลูกมากที่สุดคือ ข้าว ยางพารา ข้าวโพด แตงโม มะเขือเทศ เห็ด และถั่วต่างๆ
• การประมง ประชากรบางส่วนจะทำการขุดบ่อเลี้ยงปลา ปลาน้ำจืดที่นิยมเลี้ยง คือ ปลานิล ปลาตะเพียน ปลาใน  ปลายี่สก ปลาดุก ปลาหมอฯลฯ
• การปศุสัตว์ ประชากรเกือบทุกครัวเรือนจะทำการเลี้ยงเป็ด ไก่  โดยส่วนมากจะเลี้ยงเพื่อการบริโภค  สำหรับการ เลี้ยงโค กระบือ สุกร   เป็นการเลี้ยงเพื่อการจำหน่าย
• การท่องเที่ยว เทศบาลตำบลโพนทองมีประเพณีถนนสายบุญ  ซึ่งเป็นงานประจำ โดยจัดทำทั้ง 10 หมู่บ้านเพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตและ ตลอดจนเพื่อทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาและสืบสานศิลปวัฒนธรรมของท้องถิ่น โดยงานประเพณีดังกล่าวจัดขึ้นทั้ง 10 หมู่บ้าน ซึ่งถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวอีกแห่งหนึ่งที่น่าสนใจมาก

เศรษฐกิจด้านการเกษตร

• ข้อมูลด้านการเกษตร
  • ประชากรในเขตตำบลโพนทองส่วนใหญ่ ประมาณร้อยละ  75 ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก การพาณิชย์ประมาณร้อยละ 9 อาชีพรับจ้างและอื่นๆประมาณร้อยละ 16
  • พืชผลทางการเกษตรที่ปลูกมากที่สุดคือ ข้าว  ข้าวโพด  แตงโม  มะเขือเทศ  และถั่วต่างๆ นอกจากนี้ในบางครัวเรือก็ทำไร่มันสำปะหลัง ปลูกยางพารา
• ข้อมูลด้านแหล่งน้ำทางการเกษตร ในเขตเทศบาลตำบลโพนทอง มีลำน้ำ/ลำห้วยที่สำคัญสำหรับใช้เพื่อการเกษตรในช่วงฤดูแล้ง จำนวน  2 แห่ง  คือ  ห้วยหมากกล้วย  และ ห้วยสีทน
• ข้อมูลด้านแหล่งน้ำกิน น้ำใช้ (หรือน้ำเพื่อการอุปโภค บริโภค) ทุกครัวเรือมีน้ำประปาสำหรับใช้ในการอุปโภค – บริโภค ในบางครัวเรือนก็ซื้อน้ำดื่ม หรือบาง หมู่บ้านก็มีโรงน้ำสำหรับให้บริการประชาชนภายในหมู่บ้าน

ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม

• การนับถือศาสนา
  ประชากรส่วนใหญ่ในเขตเทศบาลตำบลโพนทองนับถือศาสนาพุทธ จะมีบางส่วนซึ่งเป็นส่วนน้อย ที่นับถือศาสนาคริสต์
• ประเพณีและงานประจำปี

ทรัพยากรธรรมชาติ

• น้ำ แหล่งน้ำที่สำคัญของเทศบาลตำบลโพนทอง ประกอบด้วย ลำห้วยสีทน ห้วยหมากกล้วยหนองหัวเห็นหนองส่างส้าง  หนองบัว  หนองหามแห  หนองเทา ฯลฯ
• ป่าไม้ ป่าไม้ที่สำคัญของเทศบาลตำบลโพนทอง ประกอบด้วย